Yüksekte Çalışma Güvenliği: İskele Mevzuatına Tam Uyum Kılavuzu

İş Güvenliği Mevzuatında İskelenin Yeri

İnşaat ve bakım projelerinde en riskli faaliyetlerden biri yüksekte çalışmadır. Bu nedenle, iş kazalarını önlemek ve çalışan sağlığını korumak amacıyla iskele sistemlerinin kurulumu, kullanımı ve sökümü, ilgili İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) mevzuatı tarafından sıkı kurallara bağlanmıştır. Bu kurallara uyum, hem yasal zorunluluk hem de etik bir sorumluluktur.

Yasal Dayanaklar ve Temel Prensipler

Türkiye'de yüksekte çalışma ve iskele güvenliği, başta 'Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği' olmak üzere birçok yasal düzenleme ile kontrol altındadır. İşverenler, çalışanlar için güvenli bir çalışma ortamı sağlamakla yükümlüdür.

• Risk Değerlendirmesi: Her projeden önce yüksekte çalışma riskleri değerlendirilmeli ve bu risklere yönelik önlemler belirlenmelidir.
• Eğitim Zorunluluğu: İskele kuran, söken veya kullanan tüm personelin yetkili kurumlarca verilen 'Yüksekte Çalışma Eğitimi' almış olması şarttır.
• Periyodik Kontrol: Kurulumu tamamlanan ve kullanıma başlanan iskeleler, yetkili kişilerce (inşaat mühendisi, makine mühendisi veya mimar) periyodik olarak kontrol edilmeli ve bu kontroller kayıt altına alınmalıdır.

İskele Kurulumunda Zorunlu Güvenlik Elemanları

Güvenli bir iskele, sadece doğru parçaların bir araya gelmesinden ibaret değildir; aynı zamanda standartlara uygun güvenlik aksesuarlarını da içermelidir.

Korkuluk Sistemleri ve Platformlar

Çalışma platformlarında düşmeleri önlemek için ana korkuluk, ara korkuluk ve eteklik (topuk levhası) bulunması zorunludur. Platformlar tam dolu olmalı, boşluk bırakılmamalı ve kaymaz malzemeden yapılmış olmalıdır.

Ankrajlama ve Stabilite

İskelenin binaya veya sağlam bir yapıya uygun aralıklarla ve yeterli sayıda ankrajlanması, devrilmeye karşı hayati öneme sahiptir. Ankraj noktalarının sağlamlığı, her kullanımdan önce kontrol edilmelidir.

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Yüksekte çalışanlar, düşüş durdurucu sistemler (emniyet kemeri, şok emici lanyard, yaşam hattı) kullanmak zorundadır. Bu KKD'lerin standartlara uygunluğu ve düzenli bakımı da işverenin sorumluluğundadır.

Mevzuata uyum, sadece cezai yaptırımlardan kaçınmak için değil, aynı zamanda en değerli varlık olan insan hayatını korumak için de elzemdir. Yasalara uyumlu bir çalışma ortamı, projenin genel kalitesini ve verimliliğini de doğrudan artırır. Güvenlik, şantiye kültürünün ayrılmaz bir parçası olmalıdır.

İskelelerin kullanımı sırasında malzeme düşmelerini önlemek amacıyla gerekli tedbirlerin alınması, örneğin koruyucu ağların kullanılması veya etekliklerin doğru yerleştirilmesi, bir diğer önemli mevzuat gerekliliğidir. Ayrıca, iskelenin üzerine yüklenen malzeme miktarının belirlenen maksimum taşıma kapasitesini aşmamasına dikkat edilmelidir; aşırı yük, iskelenin yapısal bütünlüğünü tehlikeye atar. İskelelerin yakınından geçen elektrik hatlarına karşı da özel güvenlik mesafeleri ve önlemleri alınmalıdır. Tüm bu detaylar, yasal denetimlerde kontrol edilen kritik unsurlardır.

İşverenlerin, işçileri iskele güvenliği ve doğru kullanım yöntemleri konusunda düzenli olarak bilgilendirmesi ve eğitim kayıtlarını tutması da mevzuatın önemli bir parçasıdır. Yetkisiz veya eğitimsiz personelin iskele üzerinde çalışmasına kesinlikle izin verilmemelidir. İskeledeki herhangi bir hasar veya kusur, derhal rapor edilmeli ve onarılana kadar iskelenin kullanımı yasaklanmalıdır. Bu proaktif yaklaşım, ciddi kazaların önüne geçilmesinde en etkili yöntemdir. Tüm bu süreçlerin doğru bir şekilde yönetilmesi, bir İSG uzmanı veya koordinatörü tarafından denetlenmelidir.

Unutulmamalıdır ki, mevzuat sürekli güncellenmekte ve yeni teknolojilere adapte edilmektedir. Bu nedenle, işverenlerin ve İSG profesyonellerinin güncel yasal düzenlemeleri düzenli olarak takip etmesi ve şantiye uygulamalarını buna göre güncellemesi gerekmektedir. Yüksekte çalışma izin sistemlerinin kurulması ve bu izinlerin her vardiya veya çalışma değişikliğinde kontrol edilmesi de güvenliği artıran önemli adımlardır. Güvenlikli bir şantiye, yalnızca mevzuata uyumlu olmakla kalmaz, aynı zamanda sektörde saygınlık ve güvenilirlik de kazanır.